"ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟ ΚΙΡΚΙΝΕΖΙ", σε συνεργασία με την Ελληνικη Ορνιθολογική Εταιρεία, 1ο τμήμα, "kids in action"

                              

«ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟ ΚΙΡΚΙΝΕΖΙ»

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

      Το πρόγραμμα για το κιρκινέζι προέκυψε  όταν στα πλαίσια του 2^ου εργαστηρίου Δεξιοτήτων για την προστασία του περιβάλλοντος και κατά την διάρκεια της υλοποίησης  του  Προγράμματος «Το παράπονο των ζώων» για τα ζώα υπό εξαφάνιση στην Ελλάδα, αναρωτηθήκαμε  εάν υπάρχει  δυνατότητα να μελετήσουμε ένα είδος που να ζει στην περιοχή μας και να βρίσκεται σε κίνδυνο. Αναγνωρίσαμε πως η μελέτη μίας τέτοιας περίπτωσης ζώου που να ζει στην γύρω περιοχή, θα μας έδινε  την δυνατότητα για περισσότερες βιωματικές δραστηριότητες.  Επίσης, θα μας πρόσφερε  την δυνατότητα  μέσω της  αλλαγής στάσεων και πεποιθήσεων μικρών  αλλά και μεγάλων , με την διάχυση των αποτελεσμάτων των εργασιών μας προς τους  γονείς  και την ευρύτερη τοπική κοινωνία, να επηρεάσουμε την κοινή γνώμη και στάση ως την προστασία του είδους αυτού.  

      Συζητώντας με την νηπιαγωγό Σπέρη Καραμπατάκη, η οποία είναι μέλος της Ελληνικής  Ορνιθολογικής Εταιρείας, πληροφορηθήκαμε πως ένα είδος πουλιού, το οποίο φωλιάζει στην περιοχή μας και του οποίου οι πληθυσμοί έχουν περιοριστεί αρκετά είναι το κιρκινέζι.  Η κ. Σπέρη ανέλαβε να  μεσολαβήσει για να παραλάβουμε σχετικό  υλικό από την Ορνιθολογική Εταιρεία και να πραγματοποιήσουμε τις δράσεις μας. Όσες πληροφορίες δόθηκαν στα παιδιά  που αναφέρονται παρακάτω και αφορούν το κιρκινέζι αντιγράφονται αυτούσιες από το υλικό που μας δόθηκε και συγκεκριμένα από  το βιβλίο «Ταξιδεύοντας με το Κιρκινέζι στους οικισμούς της Θεσσαλίας  - Φύλλα Δραστηριοτήτων - Υλικό Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για το Δημοτικό και το Γυμνάσιο».  Όλες οι δραστηριότητες που πραγματοποιήσαμε  βασίζονται στο περιεχόμενο αυτού του βιβλίου, πλην μικρών εξαιρέσεων και μικρών τροποποιήσεων έτσι ώστε να συνάδει με τις ηλικιακές απαιτήσεις των παιδιών στο νηπιαγωγείο.

Επίσης,  η κ. Σπέρη ανέλαβε να κάνει μία  πρώτη παρουσίαση για το Κιρκινέζι στα  παιδιά  του τμήματος μας αλλά και άλλων τμημάτων του νηπιαγωγείου μας, μέσω ενός Power Point δίνοντας πληροφορίες που αφορούν  γενικά τα αρπακτικά πουλιά και πιο ειδικά το Κιρκινέζι. Τέλος,  να μας βοηθήσει κατά την διάρκεια της υλοποίησης του προγράμματός μας με τις πολύτιμες γνώσεις την και την εμπειρία της.

                                           ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΙΡΚΙΝΕΖΙ

«Το μικρό μεταναστευτικό γεράκι Κιρκινέζι διανύει κάθε χρόνο χιλιάδες χιλιόμετρα από την Αφρική για να φωλιάσει στα χωριά της ελληνικής υπαίθρου κάτω από τα κεραμίδια ή σε ανοίγματα παλιών σπιτιών. Συχνάζει σε καλλιεργημένες εκτάσεις και χαμηλούς λόφους, όπου βρίσκει την αγαπημένη του τροφή: ακρίδες, γρύλους και κολεόπτερα. Κανένα μεγάλο ζώο δεν το κυνηγάει για να το φάει….κι όμως αντιμετωπίζει πολλούς κινδύνους, τόσο κατά την διάρκεια των ταξιδιών του, όσο και στις περιοχές όπου φωλιάζει ή περνά τον χειμώνα» ( Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία «Το παιχνίδι του κιρκινεζιού»).

                                                                        1^η ΕΝΟΤΗΤΑ

           ΧΡΩΜΑΤΙΣΤΑ ΚΙΡΚΙΝΕΖΙΑ

                                                                          Στόχοι:

Οι μαθητές να αναγνωρίζουν το είδος των Κιρκινεζιών αλλά και το                                               φύλο τους με τη βοήθεια των εξωτερικών τους γνωρισμάτων.

Έγινε παρουσίαση για το Κιρκινέζι από την νηπιαγωγό και μέλος της Ορνιθολογικής Εταιρείας Καραμπατάκη Σπέρη με  προβολή σχετικού  Power Point.

       

 

 

   Στην συνέχεια τα παιδιά παρατήρησαν  τα κιρκινέζια κι έμαθαν να τα διαχωρίζουν   από τα  άλλα είδη με βάση τα εξωτερικά τους γνωρίσματα. Επίσης, να ξεχωρίζουν το αρσενικό από το θηλυκό κιρκινέζι από τα χρώματά τους. Το αρσενικό κιρκινέζι διακρίνεται από το γκρι κεφάλι του, την γκρι ουρά και τη χωρίς στίγματα καφέ ράχη. Στο θηλυκό κυριαρχεί το καφέ χρώμα και τα πολλά σκούρα στίγματα σε όλο το σώμα του.

                                                    

 Μοίρασα  στα παιδιά φωτοτυπίες με κιρκινέζια από το υλικό της Ορνιθολογικής Εταιρείας με την οδηγία να χρωματίσουν τα θηλυκά κιρκινέζια χρησιμοποιώντας πορτοκαλοκαφέ χρώματα και έντονα  καφέ στίγματα σε όλο το σώμα   ενώ για τα αρσενικά  να χρησιμοποιήσουν το γκρίζο και το γαλάζιο στο κεφάλι και την ουρά και να μην βάλουν καθόλου στίγματα στην ράχη. Αφού τα παιδιά χρωμάτισαν τα κιρκινέζια τα κόψαμε και τα πλαστικοποιήσαμε.

 

         Έδωσα επίσης την πληροφορία πως τα Κιρκινέζια είναι κοινωνικά πουλιά που δη-μιουργούν αποικίες πολλών ζευγαριών και πως συνηθίζουν να φωλιάζουν σε πόλεις και χωριά, σε παλιά κτίρια και αποθήκες . Σκεφτήκαμε μαζί με τα παιδιά  να βρούμε μέσα στην τάξη ένα χώρο, για να φτιάξουμε την δικιά μας αποικία. Αποφασίσαμε να την τοποθετήσουμε  στο κουκλοθέατρό μας, διαμορφώνοντάς το το σε πέτρινο σπίτι με κεραμίδια, για να βρουν χώρο και να «φωλιάσουν»  τα κιρκινέζια μας.

2^η    ΕΝΟΤΗΤΑ

ΤΟ ΠΑΖΛ ΤΩΝ ΚΙΡΚΙΝΕΖΙΩΝ

                                                                          Στόχοι:

                  Οι μαθητές να αναγνωρίζουν το είδος των Κιρκινεζιών αλλά και το φύλο τους με τη βοήθεια των εξωτερικών τους γνωρισμάτων.

    Μοίρασα στα παιδιά 2 αντίγραφα  των φύλλων «Τα κομμάτια του παζλ των κιρκινεζιών» και «Το παζλ των κιρκινεζιών» από το υλικό της Ορνιθολογικής Εταιρείας και ετοιμάσαμε  2 παζλ κιρκινεζιών τα οποία  τα χρωματίσαμε, τα ψαλιδίσαμε και τα πλαστικοποιήσαμε.

                                              «Διαγωνισμός παζλ κιρκινεζιού».

       Τα παιδιά  συμμετείχαν  ανά δύο στον διαγωνισμό  «Ποιος θα  φτιάξει  όσο πιο γρήγορα γίνεται ένα παζλ για το κιρκινέζι». Ένας πρώτος στόχος που τέθηκε είχε σχέση με την ταχύτητα πραγματοποίησης  της δράσης και  ένα δεύτερος   με την ολοκλήρωση της προσπά-θειας  και την αποτροπή να εγκαταλείψουν  καθώς παρουσίαζε ένα  βαθμό δυσκολίας  για την ηλικία τους.  Στο τέλος αναδεικνύονταν οι νικητές:   ο πρώτος πιο γρήγορος νικητής αυτός που κατάφερε να ολοκληρώσει  πρώτος το παζλ κιρκινεζιού και ο 2^ος   νικητής αυτός που δεν εγκατέλειψε την προσπάθεια και επίσης ολοκλήρωσε την δράση.

                                                  3^η      ΕΝΟΤΗΤΑ

ΚΙΡΚΙΝΕΖΟΜΑΣΚΕΣ

Στόχοι:

- Να μάθουν να αναγνωρίζουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κιρκινεζιού

-Να ψυχαγωγηθούν.

       Τις Απόκριες έδωσα στα παιδιά να χρωματίσουν  μάσκες κιρκινεζιών (από το υλικό της Ορνιθολογικής Εταιρείας). Δόθηκε και  πάλι η  οδηγία να χρησιμοποιήσουν τα σωστά χρώματα σύμφωνα με το φύλο  του κιρκινεζιού που θα επιλέξουν να φτιάξουν.   

       Στην συνέχεια τα παιδιά παρακολούθησαν   μία παρουσίαση για το κιρκινέζι από το υλικό που έχει στείλει η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.  Στόχος  να αντλήσουμε κι άλλες  πληροφορίες για την ζωή του κιρκινεζιού και να τις χρησιμοποιήσουμε στις δραστηριότητες που θα ακολουθήσουν.

        Πιο συγκεκριμένα,  τα νήπια φόρεσαν την μάσκα που ετοίμασαν  και αναπαράστησαν σκηνές από την ζωή του κιρκινεζιού. Πέταξαν όπως τα κιρκινέζια με το χαρακτηριστικό φτεροκόπημα επί τόπου (hovering) , όπου το κιρκινέζι κατά την αναζήτηση  της λείας  του, «στέκεται»  στον αέρα και φτεροκοπά επί τόπου παρατηρώντας το έδαφος για έντομα και άλλα ασπόνδυλα .  Αναζήτησαν  τροφή  «πετώντας» μέσα  στην τάξη. Βρήκαν αραχνούλες και έντομα στο κουτί με τα ζώα. «Πέταξαν»  για την φωλιά τους στην αποικία τους. Αναρωτηθήκαν  πως θα καλέσει το ένα το άλλο για να ειδοποιήσει ότι βρήκε τροφή. Έδωσα την πληροφορία στα παιδιά πως το κάλεσμα επικοινωνίας είναι ένα τρισύλλαβο βραχνό «τσεϊ, τσεϊ, τσεϊ, ενώ το κάλεσμα για την τροφή ένα τρεμουλιαστό «κιιρρλ…».

          

            

           

                       

        

 4^η      ΕΝΟΤΗΤΑ

ΧΡΩΜΑΤΙΣΤΑ ΚΙΡΚΙΝΕΖΙΑ

                                                                          Στόχοι:

-Οι μαθητές να γνωρίσουν τους τόπους διαχείμασης και αναπαραγωγής του κιρκινεζιού.

-Να αναπτύξουν τη δυνατότητα χρήσης του έμμετρου λόγου

      Έδωσα στα παιδιά την πληροφορία πως το κιρκινέζι είναι ένα μεταναστευτικό είδος και φτάνει στην Ελλάδα ( στα χωριά της Θεσσαλίας κυρίως, αλλά και στην περιοχή μας) νωρίς την άνοιξη για να φωλιάσει. Την άνοιξη στις χώρες του βορρά υπάρχει μεγαλύτερη διαθεσιμότητα σε έντομα και σε σπόρους απ’ ότι τον χειμώνα. Στις αρχές του Φθινοπώρου, οπό-τε και έχουν μεγαλώσει οι νεοσσοί τους, τα Κιρκινέζια ξεκινούν το μεταναστευτικό τους ταξίδι  προς τις χώρες διαχείμασης τους, κυρίως στην υποσαχάρια περιοχή.

Παρακολουθήσαμε μία  παρουσίαση Power Point ( από το υλικό  της  Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας) και εντοπίσαμε  στον χάρτη τις περιοχές που πιθανολογείται ότι διαχειμάζουν τα κιρκινέζια που αναπαράγονται στην Ελλάδα και την Ισπανία. Τα παιδιά  χρωμάτισαν με γαλάζιο τις χώρες αναπαραγωγής, όπως και στον χάρτη που προβάλλεται στην οθόνη του προτζέκτορα και του λάπτοπ και με κίτρινο τις χώρες διαχείμασης. Με κόκκινο χρώμα χρω-μάτισαν την διαδρομή που ακολουθούν τα κιρκινέζια για να φτάσουν από την Ισπανία στην Αφρική  και με πράσινο χρώμα  τη διαδρομή που ακολουθούν τα κιρκινέζια για να φτάσουν από την Ελλάδα στην Αφρική.

  

     Διάβασα  το ποίημα του Ευγένιου Τριβιζά με πρωταγωνιστή ένα Κιρκινέζι

 (Ευγένιος Τριβιζάς «Το φτερωτό Αριθμητάρι»)!

                                  Θα πιάσουν το Κιρκινέζι τέσσερις σοφοί Κινέζοι;

 Τέσσερις σοφοί κινέζοι με μεταξένιο κιμονό

κυνηγάνε ένα Κιρκινέζι στον γαλάζιο ουρανό

και φωνάζουν:

Θα σε φάμε , θα σε φάμε γεμιστό με πετιμέζι

πονηρούλι Κιρκινέζι!

Φύγε, φύγε Κιρκινέζι

φύγε, γιατί αν σε πιάσουν οι σοφοί Κινέζοι,

θα σε φάνε γεμιστό με πετιμέζι

νοστιμούλι  Κιρκινέζι!

                                                                                   Ευγένιος Τριβιζάς

Στην συνέχεια  διάβασα  ένα   λίμερικ και ένα  χαϊκού ,αφού εξήγησα στα νήπια ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός λίμερικ και ποια του χαϊκού και ποιες οι διαφορές τους.

                                                                 Λίμερικ

Ένα κιρκινέζι φτερωτό από το Σουδάν πέταξε,

χώρες, λίμνες, ποτάμια πέρασε.

Ήρθε στην Ελλάδα πεινασμένο,

με ακρίδες, αράχνες, τριζόνια τώρα χορτασμένο.

Το παραφουσκωμένο κιρκινέζι έφτασε!

                                                                 Τζουκμάνη Μαρία

Χαϊκού

Κιρκινέζι ψηλά

τα φτερά του ζυγιάζει

για τροφή βουτά!

                                                           Τζουκμάνη Μαρία

 

5^η      ΕΝΟΤΗΤΑ

ΣΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙ ΜΕ ΤΟ ΚΙΡΚΙΝΕΖΙ

                                                                          Στόχοι:

-Οι μαθητές να αναγνωρίζουν τα είδη που αποτελούν τροφή των Κιρκινεζιών

-  Να εκτιμούν την πολυπλοκότητα των τροφικών δικτύων

-Να συνδέουν τον έλεγχο των επιβλαβών για την γεωργία εντόμων με την παρουσία Κιρκινεζιού

                                                   ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΗΝ ΑΥΛΗ

    Μοίρασα  στα παιδιά κάρτες με διάφορους οργανισμούς (από το υλικό της ορνιθολογικής εταιρείας) για να τις χρωματίσουν. Στις κάρτες απεικονίζονται κιρκινέζια και διάφορα είδη οργανισμών,  κάποια από τα οποία αποτελούν τροφή για το κιρκινέζι, αλλά και τροφή για άλλα έντομα της τροφικής τους αλυσίδας. Απεικονίζονται και φυτικοί οργανισμοί που αποτελούν τροφή για κάποια έντομα αυτής της τροφικής αλυσίδας

 Έχουν  προηγηθεί δραστηριότητες  στην τάξη για να μάθουν να αναγνωρίζουν  όλους τους οργανισμούς, φυτικούς και ζωικούς που αποτελούν μέρος αυτής της τροφικής αλυσίδας αλλά και να γνωρίζουν ποιο αποτελεί τροφή για ποιο είδος.

Στην αυλή οι κάρτες διασκορπίστηκαν στο έδαφος και δόθηκαν οι παρακάτω εντολές τις οποίες τα παιδιά εκτελούσαν κατά ομάδες, σύμφωνα με τις ομάδες υπηρεσίας μας στην τάξη:

-         Αναζητήστε κάρτες μόνο με κιρκινέζια. Ποιος βρήκε τις περισσότερες κάρτες;

-         Αναζητήστε κάρτες με ότι τρέφεται το κιρκινέζι. Ποιος βρήκε τα περισσότερα είδη; Ποιος έχει τις περισσότερες κάρτες;

-         -Αναζητήστε κάρτες με ότι τρέφεται η σαύρα/ακρίδα/τριζόνι/κρεμμυδοφάγος κλπ. Ποιος βρήκε τις περισσότερες;

-         Αναζητήστε κάρτες με ένα κοινό έντομο που τρώνε τα κιρκινέζια, οι σαύρες και τα τριζόνια( η ακρίδα). Πόσες κάρτες εντοπίσατε για το κάθε είδος; Έφτασαν οι ακρίδες για να τραφούν όλοι οι οργανισμοί;

-         Ο γεωργός ράντισε το χωράφι του με φυτοφάρμακα και ψόφησαν πολλές από τις ακρίδες (αφαιρούμε πολλές από τις κάρτες με τις ακρίδες).Τώρα είναι αρκετές οι ακρίδες για να τραφούν όλοι οι οργανισμοί  ή κάποιοι θα εξαφανιστούν γιατί δεν έχουν με τι να τραφούν;(πχ. οι σαύρες και τα τριζόνια).

-         Αφαιρούμε κάρτες με τις σαύρες  και τα τριζόνια και ρωτάμε. Θα βρουν όλα τα κιρκινέζια φαγητό; Ή κάποια θα εξαφανιστούν εφόσον δεν υπάρχουν αρκετές ακρίδες, σαύρες και τριζόνια; Στέλνουμε τα κιρκινέζια να βρουν τροφή. Όσα κιρκινέζια  δεν βρίσκουν κάρτες  για να «τραφούν» , βγαίνουν από το παιχνίδι.

  

  

6^η      ΕΝΟΤΗΤΑ

ΤΑ ΜΙΚΡΑ ΠΛΑΣΜΑΤΑ ΓΥΡΩ ΜΑΣ

                                                                          Στόχοι:

-         οι μαθητές/τριες να εξοικειωθούν με την επιστημονική μεθοδολογία της συστηματικής καταγραφής

-         να γνωρίσουν χαρακτηριστικά είδη ασπόνδυλων

-         να συσχετίσουν την παρουσία κάποιων ειδών με τις τοπικές συνθήκες (περιβάλλον)

Οι δραστηριότητες στην ενότητα αυτή ξεκίνησαν με  συζήτηση  στην τάξη κατά την διάρκεια της οποίας δώσαμε την πληροφορία πως ασπόνδυλα λέγονται τα ζώα που δεν έχουν σπονδυλική στήλη, όπως οι γαιοσκώληκες, τα αρθρόποδα (αράχνες, μέλισσες, πεταλούδες κλπ.) και τα μαλάκια (σαλιγκάρια) και είδαμε σχετικούς οδηγούς αναγνώρισης εντόμων.

    

 Στην συνέχεια  μεταφερθήκαμε στο υπαίθριο θεατράκι του σχολείου μας και  δείξαμε όλα όσα θα χρειαστούμε  για την αναζήτηση οργανισμών στην αυλή που αποτελούν τροφή για το κιρκινέζι δηλαδή: μεγεθυντικούς φακούς, ποτηράκια παρατήρησης εντόμων , τα φύλλα καταγραφής  «Τα μικρά πλάσματα γύρω μας και μαρκαδόρους.  Τέλος,  διαβάσαμε από κοινού ένα ποίημα το οποίο έγραψε η κ. Σπέρη  Καραμπατάκη για το κιρκινέζι.

                                                      Περιμένοντας το Κιρκινέζι

 Πότε θα έρθεις Κιρκινέζι, θέλω να σε δω

να σου δώσω πετιμέζι και γλυκά ένα σωρό!

 Ετοιμάζομαι να έρθω, στη Ελλάδα να βρεθώ!

Όμως πρέπει να σου πω τα γλυκά δεν συμπαθώ!

 Πώς; Δεν σ’ αρέσουν τα γλυκά; Αλμυρά τρως φαγητά;

                                   Πες μου σε παρακαλώ, θέλω να σε περιποιηθώ!

Πως να πω ευχαριστώ για το ενδιαφέρον σου αυτό!

Μάθε λοιπόν τι προτιμώ:

Έντομα μεγάλα, ζουμερά, ακρίδες, μύγες με φτερά,

σκαθάρια με πανοπλία δυνατή , τζιτζίκια με ψιλή φωνή

σαρανταποδαρούσες φοβερές και πεταλούδες απαλές!

 Ου! Έχουμε μπόλικα από  αυτά! Ζουζούνια  κι έντομα πολλά!

Όμως πρέπει να βιαστείς, την φωλίτσα σου να βρεις

πάνω στη στέγη την παλιά!

Σε περιμένω με χαρά!

                                                                                                       Σπέρη Καραμπατάκη

          

           

        

Μετά από αυτά  ξεκίνησε η αναζήτηση σε μία μελέτη πεδίου! Πήραμε τους μεγεθυντικούς φακούς, τα ποτηράκια για τα έντομα και τα  φύλλα καταγραφής και ξεκινήσαμε. Χωριστήκαμε σε ομάδες σύμφωνα με τις ομάδες υπηρεσίας στην τάξη μας. Σε κάθε ομάδα ορίστηκε ένας αρχηγός, ο οποίος ανέλαβε την καταγραφή.  

   

 

              Συλλέξαμε έντομα για να τα παρατηρήσουμε μέσα στην τάξη.

 

Τέλος, συμπληρώσαμε ένα φύλλο εργασίας για το ποίημα της κυρίας Σπέρης.

  

ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ  ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΜΕ ΖΑΡΙ

     Τελευταία δραστηριότητα: «Επιτραπέζιο παιχνίδι με ζάρι, παιχνίδι το οποίο συμπε-ριλαμβάνονταν στο υλικό που παραλάβαμε από την  Ελληνική Ορνιθολογική εταιρεία.

   

   Οι κάρτες  πλαστικοποιήθηκαν και έτοιμο το παιχνίδι για να παίξουμε.  Τις  τοποθετήσαμε  στο πάτωμα σε στήλες. Τα παιδιά χωρίστηκαν σε 5 ομάδες σύμφωνα με την ομάδα υπηρεσίας τους. Κάθε ομάδα καθόταν σε διαφορετικό παγκάκι.   

          

Έδωσα τις πρώτες  πληροφορίες όπως αναγράφονται πάνω στο παιχνίδι:

«Το κάθε παιδί είναι ένα Κιρκινέζι που μόλις έχει ξεκινήσει το ταξίδι του από την Αφρική για να φτάσει στα χωριά της ελληνικής υπαίθρου, όπου θα φωλιάσει. Θα  αντιμετωπίσει παγίδες και λαθροθήρες, φυτοφάρμακα  και αφιλόξενα για χώρους φωλιάσματος χωριά, μέχρι να καταφέρει να δημιουργήσει την δική του οικογένεια και να φτάσουν και πάλι όλοι μαζί στην Αφρική, για να περάσουν τον χειμώνα».

Ένα παιδί από κάθε ομάδα ρίχνει το ζάρι που θα του δείξει  πόσα τετράγωνα θα προχωρήσει και θα σταθεί δίπλα στο τετράγωνο.  Σε κάθε τετράγωνο αναφέρεται τι αντιμετωπίζει,  και πόσους πόντους κερδίζει ή χάνει. Τα  κάθε νήπιο αντί να  καταγράψει  τους πόντους που κέρδισε, όπως προτείνεται στο υλικό, παίρνει καπάκια από ένα κουτί,  τόσα όσους πόντους έχει κερδίσει και τα τοποθετεί στην λεκανίτσα της ομάδας του. Σε αντίθετη περίπτωση, αν έχει χάσει αφαιρεί καπάκια από την λεκάνη της ομάδας του. Παίζουν κυκλικά όλα τα παιδιά, κάθε φορά ένα παιδί από κάθε ομάδα και αφαιρούν ή προσθέτουν πόντους - καπάκια. Στο τέλος η κάθε ομάδα καταμετρά πόσους πόντους-καπάκια   κέρδισε και αναδεικνύονται οι νικητές.

 

Ακολουθούν μερικά φύλλα εργασίας για το κιρκινέζι που μας ετοίμασε η κ. Σπέρη

 

 Και μία ακόμη εργασία που συμπεριλήφθηκε στο βιβλίο με τα ζώα που κινδυνεύουν από εξαφάνιση στην Ελλάδα που ετοιμάσαμε κατά την διάρκεια όλης της σχολικής χρονιάς δουλεύοντας με τα παιδιά τα παρακάτω προγράμματα: « Το παράπονο των ζώων» στα πλαίσια των εργαστηρίων δεξιοτήτων, την παιδική Ηelmepa και «Ταξι-δεύοντας με το Κιρκινέζι» σε συνεργασία με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.

  

                                ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

      Μέσω του προγράμματος για το Κιρκινέζι κατορθώσαμε να ευαισθητοποιήσουμε τα παιδιά σε περιβαλλοντικά θέματα όσον αφορά την προστασία αυτού του είδους γερακιού. To υλικό από την Ορνιθολογική Εταιρεία ήταν πολύ πλούσιο σε δραστηριότητες   κεντρίζοντας και κερδίζοντας το ενδιαφέρον των παιδιών.  Τα παιδιά ανταποκρίθηκαν θετικά προς όλες τις δραστηριότητες που  πραγματοποιήσαμε.  Να σημειωθεί εδώ πως δεν μπορέσαμε να υλοποιήσουμε όλες τις  προτεινόμενες δραστηριότητες από αυτές που απευθύνονταν στις μικρές τάξεις του δημοτικού, λόγω έλλειψης χρόνου.  Καθώς βρισκόμασταν στα μέσα της σχολικής χρονιάς όταν αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε το πρόγραμμα,  είχαν ήδη  δρομολογηθεί και υλοποιούνταν και άλλα προγράμματα στο τμήμα μας εκτός από  τα εργαστήρια δεξιοτήτων.

    Η δραστηριότητα που ξεχωρίσαμε ήταν  «Τα μικρά  πλάσματα  γύρω μας»,  η οποία  ήταν καθαρά βιωματική δραστηριότητα.  Όλο το διάστημα από την ημέρα που βγήκαμε στην αυλή για την μελέτη πεδίου και για να  ανακαλύψουμε «μικρά πλάσματα» που αποτελούν τροφή για το κιρκινέζι, τα παιδιά δεν σταμάτησαν σε καθημερινή βάση στα διαλείμματα τους  να αναζητούν  καινούρια ευρήματα. Κάθε φορά που ανακάλυπταν ένα νέο έντομο ή άλλο ασπόνδυλο  ζητούσαν από τα υπόλοιπα παιδιά να είναι ιδιαιτέρως προσεκτικά, να μην το πατήσουν για «να βρουν τα κιρκινέζια τροφή να φάνε».  Η κ. Σπέρη στα μάτια των παιδιών έγινε  «Η κυρία των πουλιών», η οποία μας έμαθε να αναγνωρίζουμε τα κιρκινέζια στον ουρανό πάνω από το νηπιαγωγείο μας από το χαρακτηριστικό πέταγμά τους. Κάθε φορά που είχαμε ένα νέο εύρημα στην αυλή  αναζητούσαμε την βοήθειά της για να μας μεταφέρει τις γνώσεις της, ως προς την ονομασία του και τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του και μετά  στην τάξη αναζητούσαμε  τον οργανισμό αυτό αν υπάρχει στο φυλλάδιο καταγραφής «Τα μικρά πλάσματα γύρω μας» για να τον τσεκάρουμε.

     Επίσης, στην τάξη αγαπημένη τους δραστηριότητα και πάλι σε καθημερινή βάση έγινε το εξής: να φοράει ένα παιδί την μάσκα του κιρκινεζιού, τα υπόλοιπα  να τοποθετούν αράχνες από τα παιχνίδια τους στα τραπέζια, κάποια άλλα  να μιμούνται ότι τρομάζουν από τις αράχνες και να τρέχει το  παιδί - κιρκινέζι να σώσει την κατάσταση τρώγοντας τις αραχνούλες.

       Τέλος,  μία ακόμη αξιοσημείωτη στιγμή η οποία αναδεικνύει κατά πόσο το πρόγραμμα επηρέασε τα παιδιά είναι, όταν κατά την διάρκεια μία διαδικτυακής θεατρικής  παράστασης  με τίτλο «Όταν ξυπνάνε τα πουλιά», σε ερώτηση της ηθοποιού «Ποια πουλιά μας φέρνουν την Άνοιξη», ακούσαμε έκπληκτες αλλά και με ικανοποίηση  να φωνάζουν  «Τα κιρκινέζια!!! Τα κιρκινέζια!!!» αντί για την αναμενόμενη τα χελιδόνια ή οι πελαργοί.

  Ευχόμαστε σε δεύτερο χρόνο, όταν επαναλάβουμε   αυτό το άκρως αξιόλογο και ενδι-αφέρον πρόγραμμα, να κατορθώσουμε να υλοποιήσουμε όλες τις δραστηριότητες που απευθύνονται   στις ηλικιακές ομάδες των παιδιών στο νηπιαγωγείο, προσφέροντας α-κόμη περισσότερες ευκαιρίες για ουσιαστική μάθηση, αλλαγή στάσεων, αντιλήψεων και πεποιθήσεων στους μικρούς μας μαθητές και προφέροντας μια νότα αισιοδοξίας για περισσότερες θετικές αλλαγές και δράσεις στο μέλλον.  Ευχαριστούμε την κ. Σπέρη Καραμπατάκη  για την συνεργασία και την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία για την αποστολή του υλικού.